Ngày xưa, trong chế độ phong kiến khi đề cập đến vai trò, vị trí của người phụ nữ, triết lý xã hội thường lấy tấm gương tứ đức “Công, Dung, Ngôn, Hạnh” làm chuẩn để soi chiếu, đánh giá phẩm chất của họ. Còn ngày nay, phẩm chất tứ đức trên có xưa và xa lạ với với phẩm chất của phụ nữ ngày nay hay không? Hay nó còn giữ nguyên giá trị và tiếp tục được bổ sung làm tiêu chuẩn đạo đức để đánh giá phẩm chất người phụ nữ hiện đại trong xây dựng gia đình hạnh phúc. Đây là vấn đề lớn cần tiếp tục nghiên cứu đúc kết và vận dụng trong chiến lược phát triển gia đình ở thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa hội nhập và phát triển theo chủ trương, đường lối của Đảng và nhà nước ta.
Thực tế, khi nghiên cứu bản chất của bất cứ một xã hội chế độ nào cũng có hai mặt tốt tiến bộ và mặt hạn chế, cái tốt đẹp, tiến bộ luôn tồn tại và phát triển làm cơ sở xây dựng pháp luật, nề nếp kỷ cương, phù hợp gia phong, gia giáo, gia đạo làm cho chuẩn mực đạo đức để hướng tới xây dựng xã hội lành mạnh văn minh. Những con người trong xã hội đó bắt buộc phải rèn luyện theo quy định của các thiết chế chính trị, pháp luật, văn hóa, đạo đức, tôn giáo…Là một đòi hỏi khách quan trong chiến lược “Trồng người” nhằm tạo ra một thế hệ mới phát triển toàn diện, mọi hoạt động hướng tới xây dựng lối sống mới theo chuẩn mực đạo đức tốt đẹp nói chung và nói riêng đối với người phụ nữ trên cở sở vừa kế thừa truyền thống tốt đẹp bao đời của dân tộc vừa kết hợp yếu tố tinh hoa thời đại làm cho nó ngày càng tốt đẹp hơn.
Trước hết, Công ở người phụ nữ không thể chỉ hiểu và dừng lại bởi sự khéo léo về nữ công gia chánh, đảm đang nội trợ, chăm lo gia đình, mà Công còn là có óc tổ chức, lãnh đạo, quản lý xã hội, cuộc sống gia đình hạnh phúc, nuôi dạy con cái ngoan, khoẻ, học giỏi, có kinh nghiệm trong quản lý kinh tế, tài chính trong gia đình, thường thấy biểu hiện trong quan hệ “Của chồng, công vợ” để nói lên vai trò của người phụ nữ trong gia đình về đối nội, đối ngoại Ngoài ra, họ còn phải là người lao động giỏi, học tập có trình độ, có tri thức, có kỷ năng tay nghề cao. Chúng ta thường đánh giá biểu dương, tôn vinh phụ nữ ngày nay “Giỏi việc nước, đảm việc nhà”, biết sắp xếp giải quyết hợp lý giữa cái công và cái tư, đảm đang mọi việc trong ngoài, trên dưới, trước sau vẹn toàn, điều đó để nói lên tài năng của người phụ nữ tự tin, thành đạt, trung hậu, đảm đang. Ông bà ta xưa có câu: Đàn ông xây nhà, đàn bà xây tổ ấm” triết lý này đúng với mọi thời đại. Thật vậy, Công của người phụ nữ lớn lao biết nhường nào.
Dung ở người phụ nữ cũng là nhân tố nổi trội, Dung là vẻ đẹp hình thể kết hợp với vẻ đẹp tâm hồn, mặc dù “Cái nết đánh chết cái đẹp” cái nội dung bản chất bên trong quyết định. Nhưng về mặt hình thể do yếu tố di truyền hay do tạo hóa ban tặng người phụ nữ luôn đẹp. Tuy nhiên, nếu để cho hoàn mỹ thì người phụ nữ phải chăm chút duyên dáng bên ngoài như ăn mặc đẹp “Người đẹp vì lụa” với tâm hồn cao đẹp thì thật sự có cái đẹp hoàn thiện. Vẻ đẹp hình thể hiện nay không chỉ là “Yểu điệu thục nữ”, “Hoa nhường nguyệt thẹn”, “Chim sa cá lặn” mà còn là khoẻ về thể chất, như vậy khỏe là yếu tố cơ bản. Khỏe để lao động tốt, để giữ gìn hạnh phúc gia đình và để duy trì nòi giống sinh ra những đứa con thông minh khỏe mạnh làm tròn trách nhiệm với gia đình và xã hội hiện tại và tương lai đảm bảo sự trường tồn của quốc gia dân tộc.
Ngôn là hệ thống tín hiệu, âm thanh trong giao tiếp, lời nói dịu dàng, có duyên “Chim khôn hót tiếng rảnh rang, người khôn nói tiếng dịu dàng dễ nghe”. Ngày nay chữ Ngôn còn đòi hỏi người phụ nữ biết cách nói lịch thiệp, thẳng thắn, trung thực thể hiện được sự năng động, thông minh, có kiến thức, có tri thức và biết phương cách ứng xử “Chim khôn hót tiếng rảnh rang, người khôn chưa nói giang tay đỡ lời”. Trong mối quan hệ gia đình, vai trò nuôi dạy con cái người phụ nữ có vị trí đặc biệt làm ảnh hưởng suốt đời đối với người con “Dạy ăn, dạy nói, dạy gói, dạy mở”cho nên cách nói khéo, thông minh cũng phải được trau dồi rèn luyện.
Hạnh ở đây thể hiện phẩm chất đạo đức của người con gái, người vợ, người mẹ giàu lòng nhân ái phẩm hạnh, vị tha, sống chung thủy với chồng. Là tình yêu chân thật và chung thủy trong hôn nhân, không lừa dối, không sa vào cuộc sống thấp hèn. Người phụ nữ ngày nay còn phải là một công dân tốt, sống cần kiệm, có ước mơ, có lương tâm nghề nghiệp, biết hy sinh và có lòng độ lượng vị tha. Không những thế họ còn phải có tinh thần trách nhiệm, coi trọng đạo đức lối sống, giữ gìn uy tín đối với cơ quan, đơn vị với gia đình và với bản thân.
Ngày nay “Công, Dung, Ngôn, Hạnh” của người phụ nữ Việt Nam tỏa sáng luôn được kết chặt hòa quyện với nhau, cái này bổ sung cho cái kia và ngược lại khẳng định sự tiến bộ trong tư tưởng đạo đức của ông cha ta cần phát huy cao độ trong cuộc sống hiện đại, đồng thời được vận dụng sáng tạo trong định hướng phát triển mục tiêu xây dựng gia đình “Ấm no, tiến bộ, hạnh phúc, bình đẳng”. Vai trò, vị trí của người phụ nữ trong thời kỳ CNH, HĐH luôn là nhân tố quan trọng có ý nghĩa quyết định trong mô hình xây dựng gia đình truyền thống và hiện đại. Vì vậy, những nét đẹp truyền thống xưa của người phụ nữ vẫn là những nhân tố quan trọng được tiếp nối kế thừa, bổ sung và phát huy góp phần làm cho đời sống gia đình, xã hội ngày càng văn minh.
LAN NGỌC
(Ban Dân vận Tỉnh ủy)
Trở về đầu trang